Blog

In dit artikel leggen we uit hoe je correct en veilig opgaat met je LiPo batterijen en waarom dit belangrijk is. Het is essentieel dat elke RC piloot de volgende richtlijnen goed kent.

De LiPo batterijen hebben onze modelbouwhobby grondig veranderd en het mogelijk gemaakt om over te stappen van vliegtuigen op benzinemotoren, naar electromotoren. Dit heeft de hobby toegankelijker en eenvoudiger gemaakt. LiPo batterijen zijn heel krachtig, en als ze correct gebruikt worden ook veilig. Maar ze zijn gevaarlijk als je er verkeerde dingen mee doet, en daarom moet iedereen goed weten hoe je er correct mee omgaat.

Als je de volgende richtlijnen volgt, gebruik je LiPo batterijen veilig en zorg je ervoor dat ze langer meegaan. We geven nog even mee dat een LiPo batterij uit verschillende individuele cellen bestaat die in serie gekoppeld zijn. Het geheel vormt een batterij met bv 3 of 4 cellen, wat we ook een 3s of 4s batterij noemen.

Algemeen richtlijnen voor LiPo’s

• Brandveilige LiPo zak: Steek je batterijen steeds in en LiPo zak (guard) die een eventuele brand kan beperken bij het opladen, vervoeren en opslaan.

• LiPo cellenmeter: Zorg voor een batterijmetertje waarmee je elke cel van de batterij apart kan meten voor en na elke vlucht. Zo steek je niet, per ongeluk, een lege batterij in je vliegtuig, en kan je voorkomen je dat je een batterijen te diep ontlaadt. Alle moderne LiPo opladers bezitten zo een meetfunctie, dus je moet geen aparte meter kopen. Ter info: Aan elke LiPo batterij heb je een hoofdaansluiting voor de motor, en een aparte cellen aansluiting waarmee je elke cel apart kan meten en laden.

• Op kamertemperatuur: Een LiPo geeft zijn beste rendement op een temperatuur tussen de 25-35°C. Een koude LiPo (onder 20°C) kan nooit zijn volle vermogen ontwikkelen en een te warme LiPo (boven de 60°C) wordt voorgoed beschadigd. Leg ze dus niet in de zon of in de koelkast, kamertemperatuur is altijd goed.

• Knutsel NIET aan je batterijen: Een kortsluiting tussen de + en – polen is heel snel gemaakt met een tang of schroevendraaier en de gevolgen hiervan zijn een snelle en agressieve brand. Als je een andere stekker nodig hebt is het VEEL veiliger om met een verloopstekker te werken ipv de oude af te knippen en er een nieuwe aan te solderen.

LiPo’s ontladen en belasten

• Ontladen: Ontlaad elke individuele cel niet voorbij 3,5 Volt, en al zeker niet voorbij 3.3 Volt. Kijk dit steeds na met een cellenmeter onmiddellijk na elke vlucht, en pas je vluchttijd eventueel aan.

• Belasting & Dimensionering: Kies de juiste C-rating en mAh capaciteit voor je vliegtuig zodat de batterij niet meer belast wordt dan hij aankan. Bv een batterij met een C-rating van 20C mag tot maximaal 20 maal zijn ampère-opschrift belast worden. Bv een batterij van 2200 mAh of 2,2 Ah mag op piekmomenten belast worden tot een maximale stroom van: 20 * 2,2 Ampère = 44 Ampère. Je zal dit meestal niet zelf bedenken, maar de voorschriften voor het vliegtuig volgen.

• Belasting tijdens het vliegen: Kies een LiPo die je tijdens een gemiddelde vlucht tot 50% van zijn maximale belasting gebruikt, zodat je niet constant aan de limiet van de accu werkt. Geef je vol gas dan stijgt de belasting best niet meer dan 80% van de maximale stroom van de batterij. Volg daarom steeds de minimale batterijspecificaties van de fabrikant. Bouw je zelf een vliegtuig dan zal je hier rekening mee moeten houden.

LiPo’s opladen

• Vlak voor het vliegen: Laad de batterij enkel op zo kort mogelijk voor het vliegen. Niet een dag (of meerdere dagen) op voorhand als dat niet moet.

• Gebalanceerd: Gebruik steeds een oplader die elke cel apart oplaad. We noemen dit gebalanceerd opladen. Alle LiPo laders kunnen dit vandaag.

• Laat eerst afkoelen: Als je na een vlucht je batterij weer wilt opladen voor een volgende vlucht, wacht dan eerst tot die afgekoeld is tot kamertemperatuur. De basis richtlijn is dat je best sowieso 15 minuten wacht na een vlucht.

• Oplaadsnelheid: Laad een batterij niet sneller op dan hij aankan. Kijk altijd goed na welke laadstroom je kiest. Het is altijd goed op 1C of lager op te laden. 1C wilt zeggen een laadstroom die even groot is als de capaciteit van de batterij. Bv een batterij van 3S (12volt) met een capaciteit van 2200mAh (milli Ampère Uur) laad je (aan 1C) op aan 2,2 ampère (op 12 volt) . Een volledig lege batterij zal in principe 1 uur nodig hebben om volledig te laden. Laad je op aan dubbele snelheid, 2C of 4,4 ampère, dan gaat het dubbel zo snel en duurt het nog 30 minuten. Je batterij ziet hier wel meer van af, en zal sneller verslijten. De regel is dat je steeds op 1C of langer snelheid oplaadt.

• Wees voorbereid voor een brand: Het gebeurt niet vaak, of haast niet bij correct gebruik. Maar ga er vanuit dat bij het opladen er altijd iets mis kan gaan waardoor de batterij in brand schiet. Zorg dat je een plan hebt als tijdens het laden een batterij vuur zou vatten. Waaronder:
  • Zorg ervoor dat de batterij in een aparte LiPo zak zit.
  • Leg de batterij in een vuurvaste kist of schaal.
  • Zorg ervoor dat eventuele uitslaande vlammen niet kunnen overslaan naar andere brandbare objecten in de ruimte.
  • Voorzie zand, voorzie een branddeken, voorzie een brandblusapparaat. Gebruik GEEN water bij het blussen!
  • Installeer en branddetector boven je laadstation. In een doe-het-zelf winkel vind je die, en ze werken op een gewone Li-ion batterij.

• Blijf erbij: Zorg dat je steeds in de buurt bent bij het laden. Laad bv niet wanneer je slaapt of weggaat.

LiPo’s opslaan na gebruik

• Opslagspanning = 3,8V per cell. Na elk gebruik zorg je ervoor dat alle cellen van je batterij op een spanning van +-3,8 volt staan. Dit is de ideale de storage- of opslagspanning. Zo kunnen ze maanden rusten. Elke LiPo oplader heeft een storage laadfunctie die alle cellen automatisch op 3.8 volt zet.

• Nooit volledig opgeladen wegleggen: Laat je batterijen nooit volledig opgeladen na gebruik. Ontlaad ze via een vlucht of gebruik je batterijlader om elke cel terug op 3.8 Volt te krijgen.

• Nooit helemaal leeg wegleggen: Laat je batterijen nooit helemaal leeg liggen na gebruik. Geleidelijk aan gaan ze ontladen, en als ze te laag gaan, gaan ze kapot.

• Temperatuur: batterijen zijn geen fan van te koud of te warm. Je bewaart ze best op kamer temperatuur, 20-25 graden is ideaal. Een koele droge ruimte zoals een berging of garage kan eventueel ook.

Mogelijke problemen met een LiPo batterijen

• Opgezwollen: Oude maar ook jongere batterijen kunnen opzwellen. Dit zie je vaak en elke piloot kan je er wel 1 laten zien. Dit betekent meestal dat de batterij heeft afgezien. Ze zijn vaak te diep ontladen, hebben een kleine kortsluiting gehad, of ze zijn gewoon versleten door veelvuldig gebruik. Vaak werken deze batterijen nog, maar zijn ze sneller leeg. Wees extra voorzichtig met opgezwollen batterijen, zeker als ze extreem opgezwollen zijn. Je gebruikt ze best niet meer bij twijfel.

• Gedeukt: Na een crash of gewoon door ze te laten vallen kunnen één of meerder cellen gedeukt worden. Een zwaar gedeukte cel kan zelfs volledig falen. Met je cellenmeter zal je dan zien dat zijn voltage zeer laag of zelf nul is, of veel verschilt van de andere cellen in de batterij. Een kapotte cel laadt niet meer juist op. Een batterij met 1 kapotte cel kan je niet meer gebruiken, omdat je die niet meer correct kan opladen. Specialisten zouden deze kapotte cel kunnen verwijderen en de rest recupereren, maar dit is zeer gevaarlijk en mag je NOOIT doen.

• Brand: Bij een harde crash waar de batterij zwaar wordt geraakt kunnen LiPo cellen in vuur schieten. Blijft eraf tot de brand voorbij is. Een LiPo brand is kort maar hevig. Blus NIET met water, maar eventueel met zand of grond. Adem de rook NIET in.

Heb je nog vragen aarzel dan niet ze te stellen bij ons op de club.

Enkele nuttige video’s die je kan vinden op Youtube, bekijk er zeker een paar. Je vindt er nog veel meer.